Door de aanhoudend lage rente in combinatie met onder druk staande aandelenkoersen staat de financiële positie van alle pensioenfondsen in Nederland onder druk. Ook Pensioenfonds SNS REAAL heeft last van de extreem moeilijke marktomstandigheden. Per 31 december 2015* heeft ons fonds een reservetekort. Wat houdt dit in? En wat betekent dit voor uw pensioen?

Wat is een reservetekort?

Om alle (toekomstige) pensioenuitkeringen te kunnen betalen, beschikt het pensioenfonds over vermogen. Dit vermogen is opgebouwd uit de beleggingen die met de premies zijn gekocht en het rendement op die beleggingen. Het pensioenfondsbestuur toetst voortdurend of het vermogen nog voldoende is. Maatstaf hiervoor is de dekkingsgraad. Die geeft de verhouding aan tussen de waarde van de bezittingen van het pensioenfonds en de pensioenverplichtingen. Is de dekkingsgraad bijvoorbeeld 105%, dan is er voor iedere € 100,- aan verplichtingen € 105,- vermogen beschikbaar. Hoe hoger de dekkingsgraad, des te beter staat het pensioenfonds er financieel voor.

Bij een dekkingsgraad van 100% kan een pensioenfonds in beginsel aan alle pensioenverplichtingen voldoen. Maar volgens de wet moeten pensioenfondsen extra geld opzijzetten om schommelingen in de rente en aandelen op te vangen, een buffer of reserve genoemd. Voor ons pensioenfonds is deze verplichte extra reserve 13,3 %. De wettelijk vereiste dekkingsgraad bedraagt daarmee 113,3%.

De dekkingsgraad van het fonds zal door ontwikkelingen op de financiële markten voortdurend wijzigen. Enerzijds doordat de waarde van de beleggingen steeds verandert,  maar anderzijds vooral ook doordat de hoogte van de verplichtingen van het fonds afhankelijk is  van de rente. Als de rente daalt, stijgen de verplichtingen. Om te voorkomen dat pensioenfondsen steeds direct op iedere verandering moeten reageren, is de beleidsdekkingsgraad in het leven geroepen. Dit is de gemiddelde dekkingsgraad van de afgelopen twaalf maanden. Het bestuur en De Nederlandsche Bank beoordelen aan de hand van de beleidsdekkingsgraad of er sprake is van een reservetekort.

Onze beleidsdekkingsgraad bedroeg per 31 december 112,5%. We komen dus ‘reserves tekort’.

Wat moet het pensioenfonds nu doen?

Pensioenfondsen met een reservetekort moeten bij DNB een herstelplan indienen. In dit plan moeten wij laten zien dat we bij verschillende economische scenario’s binnen tien jaar weer voldoende reserves kunnen opbouwen om boven de wettelijk vereiste dekkingsgraad  te komen. Het herstelplan wordt vóór 1 juni 2016 bij DNB  ingediend.

Wat zijn de gevolgen van een reservetekort voor uw pensioen?

Als uit het herstelplan blijkt dat het fonds binnen tien jaar weer voldoende reserves heeft, hoeven de opgebouwde pensioenen niet te worden verlaagd. Maar ze gaan helaas ook niet omhoog. Want zolang er sprake is van een reservetekort, zullen wij de opgebouwde pensioenen niet verhogen (indexatie). 

Kunnen de werkgevers niet extra geld aan het fonds betalen?

Nee, dat is niet mogelijk. Met de werkgevers is een vaste premie overeengekomen voor de deelnemers die bij hen in dienst zijn; zij betalen niets extra.

Had een reservetekort kunnen worden voorkomen?

Het pensioenfonds moet de ontvangen premies beleggen. Al het geld op een spaarrekening zetten, levert onvoldoende resultaat op om de (toekomstige) pensioenuitkeringen te kunnen betalen (zie ook onze nieuwsbrief van februari 2016). Het beleggingsbeleid van het fonds is er daarom op gericht om ook voor de langere termijn voldoende rendement te maken. Dat kan alleen als - binnen acceptabele grenzen - beleggingsrisico’s worden genomen. Deze grenzen zijn bepaald na overleg met de sociale partners en het verantwoordingsorgaan. Ongeveer 20% van de beleggingen is in aandelen en de rest is belegd in leningen aan overheden, instellingen en bedrijven.

De daling van de dekkingsgraad komt vooral door de steeds lagere rente. Deze lage rente heeft  de afgelopen jaren geleid tot hoge rendementen op de vastrentende beleggingen (in 2014/2015 gemiddeld ongeveer 8% per jaar). Maar tegelijk zijn juist door de lage rente de kosten van de toekomstige pensioenuitkeringen steeds hoger geworden. Hierdoor is de dekkingsgraad afgenomen.

Het pensioenfonds heeft het renterisico voor circa 70%  afgedekt. Hierdoor is het effect van de rentedaling op de dekkingsgraad veel beperkter. Daar staat tegenover dat een rentestijging minder hard bijdraagt aan een verbetering van de dekkingsgraad. Nu de rente erg laag is en tevens de aandelenkoersen zijn gedaald, hebben we op twee fronten tegenwind. Hierdoor is de dekkingsgraad nóg verder gedaald.

Komt het allemaal wel goed?

Ook wij hebben jammer genoeg geen glazen bol die voorspelt hoe de rente en de aandelenkoersen zich gaan ontwikkelen. Als de huidige situatie op de financiële markten op lange termijn aanhoudt, is het niet uit te sluiten dat ook bij ons fonds de pensioenen moeten worden aangepast (lees: verlaagd). Op dit moment is dat echter niet aan de orde.

Meer weten?

Kijk voor meer informatie over de ontwikkeling van de dekkingsgraad bij Financiële situatie.

*Eerder meldden we dat het fonds per 31 januari 2016 een reservetekort heeft. Met het bekend worden van de definitieve cijfers is duidelijk geworden dat hiervan sprake was per 31 december 2015.